Elimden düşen kalem nereye düşeceğini nereden biliyor? Bütün değişkenler aynıyken kalem nasılda her defasında aynı sonucu veriyor,?
Bir an olarak kalemi düşerken fotoğraflasaydık ve o fotoğrafı inceleseydik kalemin nereye düşeceğini bilemezdik çünkü kalemin hızını, yönünü ve benzeri hiçbir bilgiye erişemeyiz zamanın durduğu bir fotoğraftan. Ancak iki art arda fotoğrafa baktığımızda yani zamanla olanı bildiğimizde kalemin nereye gideceğini bilebilirdik. Örneğin bu kalemin bir önceki anında sağda olduğunu görmemiz bir sonraki anda soldadır yargısına varabilmemizi sağladı. İşte bu yaptığımıza stokastik olay, geçmişi bilerek geleceği tahmin etmek deniyor.
Evrenimiz bilgisayarda açılmış bir programdan ibaret olsaydı kalemin bir sonraki anda nerede olacağı RAM'de saklanıyor olacaktı. RAM: rastgele erişimli hafıza ne dokunaklı bir isim öyle değil mi gelecek anların saklı olduğu yere rastgele erişiliyor. O halde evrenin RAM'i nerede?
Bir önceki andan bir sonraki ana yani bu ana bilgi taşıyabilmemiz için bu bilgiyi bir yere atıp ardından bu ana gelene kadar bekleyip bu ana gelindiğinde o bilgiyi geri çağırmamız gerekir aynı bir sonraki anımızın bilgisinin şu anda evrenin belleğinden çağırılması gibi. O halde gelecek hatırlanıyorsa var olan var oldu mu?
Enerjinin korunumuna göre ivmesiz hareket eden ve sürtünmesiz cisim sonsuza dek hareketini devam ettirir. Bu cisim hareketini sonsuza kadar devam ettireceği bilgisini nerden alıyor, enerjinin korunumu yasasına neye göre uyuyor? Simetri: Zaman için şuan 0 olsun, bir önceki an -1 işte tam bu yüzden bir sonraki an 1dir şeklinde simetri alınabiliyor. Ve unutulmamalıdır ki zaman ve mekan bitişiktir. O halde gelecek geçmişin simetrisiyse var olan hep mi vardı?
Sonuca bağlayacak olursak Evrenin ram'i simetridir ve tüm bu sonraki an stokastikliğin sonucudur.
23.02.2022 Kadir YURTTAŞ
